[Reken op de Fakkel]

Zoek het geheime kistje

Meetkunde is een belangrijk onderdeel van het vak rekenen-wiskunde. Ook op de basisschool maken de kinderen hiermee al kennis. Meetkunde gaat onder andere over punten, lijnen en afstanden. Van jongs af aan gebruiken kinderen meetkundige redeneringen. Dat kun je zien bij verstoppertje, tv-kijken langs obstakels (wanneer kun je het beeld nog zien), en bij vragen als:
* Hoe komt het dat de maan met je mee lijkt te bewegen?
* Waarom wordt je schaduw korter en langer als je onder een lantaarnpaal doorloopt?
Meetkundige redeneringen helpen je bij het zien en begrijpen van soms wonderlijke fenomenen.

Binnen TAL wordt gewerkt aan de leerlijn meetkunde van groep 1 tot en met groep 8. Meester Rob van groep 3 heeft in dit kader een verhaal over een geheim kistje bedacht. De activiteit gaat over zon en schaduw. Op een zonnige dag in het schooljaar 2001/2002 gaat meester Rob met groep 3 naar buiten. Het experiment kan beginnen.


Rob zwaait naar zijn schaduw

Een nichtje van Rob heeft een kistje met geheime spullen. Haar broer is erg nieuwsgierig en gaat telkens op zoek naar het kistje. Hij wil natuurlijk graag weten wat erin zit. Het nichtje gaat naar buiten omdat ze in huis geen geschikte plek kan vinden om het kistje te verstoppen. De zon schijnt en ze besluit het kistje te begraven aan het eind van de schaduw van de vlaggenmast.

De volgende dag wil ze weer naar haar kistje kijken. Ze loopt de tuin in en kijkt rond. Aan het eind van de schaduw vindt ze niks. De schaduw lijkt wel verplaatst. Maar hoe? Groep 3 moet het nichtje helpen en gaat op onderzoek.


Leerling wijst naar de zon en legt uit wat dat betekent voor de schaduw

Uit de gymzaal wordt een paal gehaald en op een zonnige plek op de speelplaats gezet. Onder de paal wordt een stuk behangpapier gelegd waarop de schaduw wordt getekend.

De schaduwwachters aan het werk

Twee schaduwwachters mogen af en toe naar buiten om de toestand van de schaduw te bekijken. Om het kwartier wordt de schaduw op het papier overgetrokken en de lengte gemeten. Van tijd tot tijd wordt de les even onderbroken om de schaduwwachters hun ervaringen te laten vertellen. Ook wordt telkens op het bord het tijdstip met de nieuwe lengte van de schaduw opgeschreven.

Aan het einde van de dag wordt klassikaal met de leerlingen besproken wat ze hebben gezien en geleerd. Rob bekijkt met de hele groep wat de schaduwwachters hebben gevonden. De schaduwlijnen op het behangpapier en de tabel met tijden en schaduwlengten worden samen bekeken en besproken.

Rob: "Wat valt je op als je naar de schaduwlijnen kijkt?"
Leerlingen: "De schaduw is steeds ergens anders te zien."
Leerlingen: "De schaduw is hier lang en daar kort."
Rob: "Hoe zit het met de lengte van de schaduw?"
Leerling: "De schaduw begint lang en wordt steeds korter en daarna weer langer."
Rob: "Wanneer is de schaduw het kortste?"
Leerling: "Om 12.45." (Het tijdstip 12:45 uur ligt op die dag precies midden tussen zonopkomst en zonsondergang.)
Rob: "Waarom is juist dan de schaduw het kortst?"
Leerling: "Dan staat de zon op zijn hoogst."
Rob: "Waarom verandert de richting van de schaduw?"
Leerling: "Omdat de zon zo gaat (al wijzend op de zonnebaan)."
Rob: "Verandert de richting elke dag op dezelfde manier?"
Leerling: "Ja. De zon gaat elke dag zo (wijzend in de richting die de zonnebaan maakt)."

Ten slotte wordt nog teruggekomen op het geheime kistje dat verstopt was aan het einde van de schaduw van de vlaggenmast. Hoe kunnen we dit kistje terugvinden?

Een leerling geeft aan dat het kistje aan het uiteinde van elke schaduwlijn kan liggen. Een andere leerling zegt dat je moet weten op welk tijdstip het kistje in de grond is gestopt. Rob vraagt waarom de tijd belangrijk is en laat ook de andere leerlingen hierover meedenken. De kinderen geven aan dat je op hetzelfde tijdstip moet kijken, want dan zie waar het einde van de schaduw van de vlaggenmast toen was en waar je dus het kistje kunt vinden. Maar wat zat er nu eigenlijk in het kistje? Dat zullen we nooit weten....

[Reken op de Fakkel]