Programma van het practicum op donderdagavond 17 maart

In het programma van de Nationale Rekendagen is veel ruimte om serieus aan de slag te gaan, toch mogen er ook activiteiten zijn met een knipoog, waarbij je op speelse wijze aan de slag gaat onder leiding van een deskundige. In het avondprogramma worden activiteiten uitgevoerd waarbij er een relatie is tussen rekenen en wiskunde en andere terreinen. Je zou het ook vakoverstijgend kunnen noemen, of toepassingsgebieden.

We beginnen om half acht met een gezamenlijke aftrap, waarbij je eerst wordt ingepraat en in de stemming komt. Dan ga je van 19.30 tot en met 21.30 met een deskundige aan de slag. Om half tien is er een kleine markt, waar je met andere groepen je ervaringen kan uitwisselen. Misschien wil je wel een (kleine) tentoonstelling maken die de andere deelnemers kunnen bekijken. Met andere woorden, in dit gedeelte van het programma gaat het om activiteit, creativiteit en uitwisseling.

1. Rekenen en wiskunde en muziek - Anita Lek (Marant)

Er zijn talloze rekenliedjes in alle talen. Een heleboel liedjes zijn bekend, maar het is ook functioneel om samen met de kinderen te variëren en tekst te veranderen. In deze bijeenkomst wordt verder toegelicht welke obstakels u kunt tegen komen bij akoestisch tellen. En tot slot gaan we  natuurlijk zingen! Daarbij maken we nieuwe telliedjes op bestaande melodieën.

Foto: Zwijsen: Rondje rekenliedjes

2. Rekenen en wiskunde en gedichten - Marjolein Kool (FIsme; Hogeschool Utrecht)

Wiskunde en poëzie, dat lijken twee uitersten, maar niets  is minder waar.  Wie de vrolijke gedichten van Marjolein Kool kent, weet dat je met een woordgrap en een knipoog deze twee tegenpolen ‘moeiteloos’ kunt samenbrengen. U krijgt wat voorbeelden, tips en ideeën en daarna mag u het zelf proberen. Misschien lukt het ons wel om versjes te maken die we ook in de rekenles kunnen gebruiken.

3. Rekenen en wiskunde en geschiedenis - Jan van Maanen (FIsme)

Rekenen anno 1619
Aan de hand van een authentiek rekenschrift uit 1619, geschreven door Willem Claeszoon van Assendelft, gaan we sommen maken. Het schrift laat zien dat realistisch rekenonderwijs niet van gisteren of eergisteren is. Veel van de opgaven combineren een concrete probleemsituatie met uitleg van methoden en stevig oefenmateriaal. In groepen gaan we die opgaven analyseren. Je zult even moeten wennen aan het oude handschrift, maar dan opent zich een ware rijkdom voor je. Productie en reflectie gaan hier hand in hand.

4. Rekenen en wiskunde en betoverend rekenen - Adri Treffers (FIsme)

In de roman Het Rekentheater staan tientallen problemen waarmee we kunnen laten zien en ervaren hoe betoverend rekenen-wiskunde kan zijn. Deze ervaringen zijn van essentieel belang om de magie van dit schoolvak op de kinderen te kunnen overdragen.
In deze groep zullen voorbeelden van dergelijke opgaven voor de midden- en bovenbouw van de basisschool gepresenteerd worden. Daarmee wordt tevens een specifieke kijk op reken-wiskundeonderwijs gegeven die verschilt van de opvatting dat rekenen louter een kwestie is van het aanleren van diverse procedures voor het cijferen, breuken, procenten en zo meer.

5. Rekenen en wiskunde en bewegen - Paul van Meurs (Onderwijsadviseur: Begeleidingsdienst voor vrijescholen)

Het Universitair Medisch Centrum Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen doen op twaalf Noordelijke scholen onderzoek naar het combineren van taal- en rekenopdrachten met lichamelijke activiteiten. De onderzoekers willen te weten komen of kinderen beter presteren wanneer zij al bewegend leren lezen en rekenen. In de Verenigde Staten heeft deze aanpak duidelijk resultaat opgeleverd. De beweging ondersteunt; dat geldt voor het taalonderwijs, maar zeker ook voor het rekenonderwijs dat bij uitstek een beweeglijk vak is. Vanuit het vrijeschoolonderwijs wordt deze ingang naast een kunstzinnige en cognitieve benadering als wezenlijk onderdeel van het reken-wiskundeonderwijs gehanteerd.

Tijdens deze werkgroep werken we aan beweging op drie gebieden:
• beweging als ondersteuning voor oriëntatie op getalbegrip;
• het werken naar rekenvaardigheden, beweging en het rekenspel;
• bewegingsoefeningen die bijdragen aan het vermogen tot concentratie.

We werken aan de hand van oefeningen en spel op een beweeglijke manier aan rijen, tafels en breuken. Als de tijd het toelaat, maken we zelf een bewegingsspel voor de lagere groepen (groep 3/4).

De maximale grootte van de groep is 25 personen.

6. Rekenen en wiskunde en bouwen - Frans Moerlands en Karin van Sprang (PARWO)

Laat je uitdagen en kom bouwen met bamboe. Ervaar al werkend een aantal cruciale aspecten van goed reken-wiskundeonderwijs.

We stoeien met constructies voor het onderwijs van morgen. Echt pionieren dus!

7. Rekenen en wiskunde en natuur en techniek - Leo Prinsen (liefhebber en promotor van speels en onderzoekend leren)

Periodieke bewegingen

Tijdens het practicum spelen we met bewegingen die zich voortdurend herhalen. Denk daarbij aan verschijnselen waarbij iets golft, trilt, beeft, draait, tolt, veert, klopt, stampt, cirkelt, waggelt en op-en-neer of heen-en-weer gaat. Spelen met dat soort verschijnselen gaat vanzelf over in het onderzoeken ervan. Dat gaat gepaard met rekenen, meten, experimenteren en in elkaar zetten. En er is vast wel een periodieke beweging waarmee we de afsluitende presentatie kunnen opvrolijken.

8.  Rekenen en wiskunde en scheikunde - Janine van Driel Krol (C3)

Scheikunde, dat is toch dat vak met die proefjes, met allerlei stoffen? Ja, dat is zo, maar daar valt heel wat te rekenen. Tijdens het doen van enkele proefjes gaan we rekenen en dan niet aan reactievergelijkingen! Zo gaan we onder andere aan de slag met bubblegum. Deze workshop wordt verzorgd door Stichting C3, een organisatie die chemie promoot ook in het basisonderwijs. Al nieuwsgierig geworden? Kijk dan vast op www.c3.nl.

9. Rekenen en wiskunde en theater - Eric Verouden & Tom Goris

Dat klinkt wel deftig, dat woord theater. Het betekent vooral dat je iets gaan doen om publiek te vermaken of aan het denken te zetten. Beide zaken komen hier aan de orde: hoe vermaak je mensen met rekenen en wiskunde, hoe zet je ze aan het denken. Anders gezegd, je gaat anderen een spiegel voorhouden.

10. Rekenen en wiskunde en origami - Harrie Sormani (Hogeschool van Arnhem)

Vouwen is een belangrijke ondersteuning voor met name het meetkundeonderwijs in het basisonderwijs. Hierbij kunnen de leerlingen de volgende doelstellingen bereiken:

1. Het bevorderen van de oog/handoriëntatie.
2. Het vertalen van een tekening in een derde dimensie.
3. Het zorgvuldig en precies uitvoeren van een taak.
4. Het vergroten van het probleemoplossend vermogen bij basisschoolleerlingen.
5. Het vergroten van het plezier in wiskunde

In deze werkgroep zullen we een aantal voorwerpen leren vouwen, zoals een papieren muts van krantenpapier, de boot van Sinterklaas in combinatie met het verhaal over zijn hemd, een windmolen en een tangramspel. Hierbij zullen verschillende instructievormen de revue passeren zoals het werken vanaf een tekening, het werken volgens een stappenplan en een mondelinge groepsinstructie. Tot slot zullen we samen uit een A4-tje een beker vouwen om de bijeenkomst met een feestelijk bubbelwijntje af te sluiten.

11. Rekenen en wiskunde en prentenboeken - Astrid Sintenie en Julie Menne (Menne Instituut)

We gaan uiteraard eerst wat prentenboeken bekijken om ons te laten inspireren. Maar dan gaan we in kleine groepjes aan de slag om zelf een rekenprentenboek te vervaardigen. De tekenmaterialen en allerlei andere materialen liggen al klaar zodat je in elk geval in relatief korte tijd iets moois en leuks kunt maken.

12. Rekenen en wiskunde en sterrenkunde - Johan de Jong (Driestar-Educatief)